Vraag aan minister Vandenbroucke over het onderzoek van de OESO over het coronabeleid

Kathleen Depoorter (N-VA): Mijnheer de minister, u kondigde aan dat de OESO het beleid en de genomen beslissingen tijdens de covidpandemie onder de loep zal nemen. De N-VA-fractie vraagt al langer een grondig onderzoek en een objectieve analyse en evaluatie van het covidbeleid in de brede zin van het woord. Wij hebben echter een aantal vragen bij de aankondiging die u hebt gedaan.

(1) Hoe belangrijk is het voor u dat er grondig en objectief wordt geëvalueerd?

(2) Zal het onderzoek van de OESO naar het gevoerde covidbeleid worden uitgevoerd voor alle OESO-lidstaten of is België een van de weinige lidstaten die zo'n onderzoek vraagt?

(3) Is er bekend wie binnen de organisatie het onderzoek zal leiden en hoe grondig het zal zijn?

(4) Zal er ook een onderzoek worden gevoerd naar de vele financiële stromen en het aanbestedingsbeleid tijdens de covidcrisis?

(5) Welke einddatum is voorzien voor het te verwachten rapport?

(6) Zullen de verschillende disputen tussen de overheid en een aantal leveranciers ook worden meegenomen in de evaluatie? 

(7) Zullen de betrokken organisaties en het Parlement worden gehoord?

(8) Zult u ingaan op de vraag van de N-VA om over te gaan tot een audit van het FAGG en de FOD Volksgezondheid, de diensten waarvoor u verantwoordelijk bent?

(9) Is er in het onderzoek van de OESO ook de opdracht voorzien om de organisatie – het volledige organogram, inclusief externe consultants en vaste ambtenarij – onder de loep te nemen?

(10) In hoeverre wordt ook het wetenschappelijk beleid aan een objectieve evaluatie onderworpen? Door wie zal dat gebeuren?

Minister Frank Vandenbroucke: Ik ben net zoals u voorstander van een onafhankelijke evaluatie van de aanpak van de pandemie. Dat is ook de reden waarom ik het een heel interessante piste vind dat de OESO ons covidbeleid onderzoekt. Dat gaat dan echt over een grondige evaluatie van hoe ons bestel tijdens de pandemie heeft gefunctioneerd.

De OESO heeft een specifiek raamwerk ontwikkeld dat moet toelaten om de aanpak van covid door een land objectief te evalueren en te vergelijken. Ik denk niet dat de OESO dat al op heel veel landen zal toegepassen. Ik hoop dat het er zo veel mogelijk worden. Ik weet dat dat al op Luxemburg is toegepast.

Wie zal dat doen? Er zal een onderzoeksgroep door de OESO worden samengesteld.

Waarover gaat het? De OESO-evaluatie zal de hele aanpak van de pandemie beschouwen en alle nodige elementen meenemen. Hoe werd het crisismanagement georganiseerd? Welke maatregelen inzake preventie maar ook herstelbeleid werden genomen op sanitair, sociaal en economisch niveau? Hoe voorbereid waren we toen? Welke stappen zijn intussen inzake pandemische paraatheid gezet? Dat zijn de belangrijkste vragen.

Ik kan nog niets zeggen over de timing. Ik hoop dat we de resultaten van dat onderzoek voldoende snel hebben om ze te kunnen gebruiken in het beleid dat we ontwikkelen.

Ik denk dat de OESO-evaluatie de volledige aanpak van de pandemie zal en ook moet beschouwen, en alle nodige elementen zal meenemen. Ik zei het al. Hoe werd het crisismanagement georganiseerd? Welke maatregelen zijn genomen op economisch, sociaal en sanitair vlak? Hoe voorbereid waren we?

De FOD Volksgezondheid is momenteel haar transitieproject voor het toekomstige crisisbeheer aan het finaliseren. Het doel van deze oefening is om binnen de FOD Volksgezondheid te kijken welke lessen we kunnen trekken om ons crisisbeheer verder op punt te zetten, waarbij onder meer de geleerde lessen van de COVID-19- pandemie centraal zullen staan. Hierbij zal worden gekeken naar wat gezondheidscrisisbeheer voor de FOD betekent, hoe dat kan worden georganiseerd, ook binnen de organisatie, en hoe de samenwerking met partners verloopt. Ook de OESO-evaluatie zal daaraan kunnen bijdragen.

De OESO-evaluatie mag geen eindpunt zijn. België heeft op korte termijn de ambitie om aan diverse internationale evaluaties systematisch deel te nemen. Zo hebben we ons als een van de eerste pilootlanden al kandidaat gesteld om deel te nemen aan een Europabrede resilience-oefening van het WHO European Observatory on Health Systems and Policies. Alle tot op heden verschenen wetenschappelijke analyses en publicaties vormen een vertrekbasis voor de evaluaties van zowel de OESO als de Wereldgezondheidsorganisatie.

Kathleen Depoorter (N-VA): Mijnheer de minister, u stelt me niet echt gerust, want het crisisbeleid, de voorbereidheid en de stappen die gezet zijn enzovoort, moeten uiteraard worden onderzocht. Het is echter zeer belangrijk dat men, zoals in Nederland, heel grondig en objectief te werk gaat, waarbij men zowel de kritische stemmen als de stemmen die deelgenomen hebben aan het beleid interviewt en evalueert en men over beide rapporteert. In uw antwoord ontbreekt dat. Het is absoluut noodzakelijk om de fouten grondig te onderzoeken. We moeten achterhalen welke stappen op minder wetenschappelijke basis of op basis van foutieve informatie zijn gezet en wat er door allerhande omstandigheden niet optimaal is verlopen. Het is bijzonder jammer dat u die ambitie in uw antwoord niet uitspreekt.

Er is opnieuw onderzoek verricht naar het vertrouwen in de politiek, dat abnormaal laag is. Als we vertrouwen willen winnen als politici, is het noodzakelijk dat de grootste crisis van de voorbije 50 jaar wordt geanalyseerd en objectief in kaart wordt gebracht. Daarbij moeten alle stemmen – pro's en contra's – worden meegenomen. Dan pas weten we welke lessen we hebben geleerd en wat we in de toekomst zullen uitvoeren.

Ik vrees dat het door u bestelde onderzoek een doekje voor het bloeden is. Nochtans verwacht de burger dat we een grondig onderzoek voeren, in eigen boezem kijken en vooral ervoor zorgen dat zo'n crisis ons niet meer overkomt.